Auteur: Mirte Dophemont
Bijna overal waar je kijkt kun je wel ongelijkheden ontdekken. De wereld zit er vol mee, maar er komt wel steeds meer aandacht voor. Een voorbeeld hiervan is Internationale vrouwendag, die sinds 1912 wordt gevierd in Nederland. Een dag om wereldwijd aandacht te besteden aan de positie van vrouwen en te zorgen voor gelijke kansen. Wat is het idee achter deze dag waarbij we aandacht hebben voor ongeveer de helft van de wereldbevolking?
Invloed met impact, was het thema van Internationale vrouwendag dit jaar gevierd op 8 maart 2021. De dag is ontstaan om te vieren dat vrouwen voor hun rechten opkwamen, zoals kiesrecht en om aandacht te krijgen voor de nog steeds bestaande ongelijkheid tussen man en vrouw. Tegen vrouwengeweld, achterstelling en het niet kunnen bemachtigen van belangrijke functies van vrouwen. Nog steeds heeft een slechts kwart van de vrouwen een leidinggevende functie tegenover driekwart van de mannen. Vrouwen zijn eeuwenlang achtergesteld geweest en daar zien we nu nog steeds dingen van terug. Er zijn genoeg redenen te noemen voor de viering van deze dag, maar vrouwen zijn niet de enige groep die achtergesteld is. Er zijn heel veel groepen te bedenken die tot op de dag van vandaag nog steeds worden gediscrimineerd. Worden zij niet nog meer achtergesteld doordat er geen speciale dag voor hen is? Aan de andere kant kun je zo bezig blijven, er is altijd wel iets of iemand waar dan niet aan gedacht wordt. Ongelijkheid zal blijven bestaan, maar we kunnen het wel proberen te verminderen.
´Je wordt niet als vrouw geboren, maar tot vrouw gemaakt.´ Simone de Beauvoir (1908-1986) was een invloedrijke feminist en filosoof. Door haar boek ´De tweede sekse´ uit 1949 werd ze een belangrijk gezicht van de moderne vrouwenbeweging. In dit boek bespreekt ze dat de vrouw is neergezet als het tweede geslacht, een extra soort naast de gewone mens. ´Ze denkt als een man`, zei haar vader, voor wie ze veel bewondering had. Best wel een apart compliment, als je bedenkt hoe Simone de Beauvoir liet zien dat mannen als uitgangspunt werden genomen in de samenleving. Ze zei dat vrouwen niet vrij waren en ze leefden volgens regels opgesteld door mannen. Ze werden gezien als een soort tweederangsburgers en werden daarom bijvoorbeeld niet meegenomen in het kiesrecht. De verschillen tussen man en vrouw zijn volgens haar niet aangeboren, maar ontstaan door de inrichting van de samenleving.
Ook in de taal zien we de scheve verdeling nog terug. De meeste mannelijke woorden worden langer gemaakt om ze vrouwelijk te maken. Bijvoorbeeld zanger en zangeres of vriend en vriendin. Zelfs in het woordenboek (prisma, 2016), waarvan je zou zeggen dat het redelijk neutraal is, zie je dat de man als uitgangspunt wordt genomen. Als je directeur opzoekt krijg je de gewone definitie, maar als je een eindje verderop kijkt naar directrice staat er: vrouwelijke directeur. Dat is niet het enige voorbeeld wat er te vinden is. Hierin kun je het punt van Simone de Beauvoir ook weer terugvinden, waarbij de vrouw als een extra categorie wordt gezien.
Het heeft dus zeker wel zin om te streven naar meer gelijkheid in de samenleving. Of het nou gaat om de ongelijkheid tussen man en vrouw of twee andere groepen. Helaas wordt het erg moeilijk om ongelijkheid helemaal uit te bannen. Er zullen altijd littekens van overblijven. Denk aan de basis van de taal, deze kun je moeilijk wegvegen zonder de hele boel overhoop te gooien. De oude structuur is er niet helemaal uit te filteren. Het belangrijkste is om niet stil te blijven staan bij de oneerlijke verschillen, maar vooruit te kijken en te zorgen voor verandering.
Bronnen: