Auteur: Jonge Denker Faye Driebergen
Wat normaal is, bepaal jij zelf. Tegelijk zijn er groepen die claimen te weten wat normaal is en anderen daarvan proberen te overtuigen. Voor sommige mensen werkt dat, voor meer eigenzinnige types meestal niet.
Normaal is een begrip. Normaal heeft dus ook een definitie. In het woordenboek staat: ‘Zoals het vaakst voorkomt, zoals de meeste mensen het doen’. Normaal betekent dus: dat wat gewoon ís. Het betekent niet: dat wat wij gewoon vínden.
Toch zal ik eens even zeggen wat ik normaal vínd. Ik zie normaal als een lijn. Het is een lijn waarlangs wij bewegen. Soms lopen wij er heel dicht langs of er zelfs op; soms bewegen wij er ook ver vandaan. Als je dicht langs de lijn loopt, ben je zogezegd normaal; loop je er verder vandaan dan ben je raar of gek.
Maar vergis je niet, deze lijn is niet een vastgelegde lijn. Want wij leggen deze lijn voor onszelf, wij bepalen voor onszelf wat normaal is. Maar naarmate we ouder worden en nieuwe dingen meemaken verschuift deze lijn. Continu worden nieuwe dingen als normaal gezien en voormalig normale dingen als raar of gek. Onze lijn voor normaal verschuift dus door elke ervaring die wij meemaken.
Maar wij leggen niet alleen zelf een lijn voor wat normaal is. Ook groepen mensen en sociale bewegingen leggen een lijn voor wat normaal zou zijn. Ze proberen ons te vertellen of zelfs te overtuigen hoe normaal er uit ziet. Dit kan overeenstemmen met onze lijn en kan ons veel rust bieden. Maar het kan ook loodrecht op onze lijn staan en ons volledig in verwarring brengen. Dergelijke lijnen van grote groepen kunnen mensen helpen, die door alle informatie niet weer weten wat raar is. Het brengt harmonie in een wirwar van lijnen die dwars door elkaar lopen.
Maar zoveel rust als dit sommigen brengt, zoveel onrust kan de groepslijn ook opleveren bij mensen die niet in de categorie normaal passen. In de grote groep raak je eigenlijk alle mooie individuele, afwijkende visies kwijt. De buitenbeentjes vallen buiten de boot.
Maar waarom moeten we eigenlijk met zijn allen binnen een groep bepalen wat normaal is? Natuurlijk, een aantal gedragsregels kan geen kwaad (het levert ons een soort structuur op om grote beslissingen in de politiek te kunnen nemen). Maar het is veel vriendelijker en makkelijker voor ons als we gewoon lekker zelf bepalen wat we normaal vinden. Daarbij kunnen we best respect tonen voor iemand anders’ normaal.
Als ik bijvoorbeeld naar mijn opa en oma ga, weet ik dat ik daar niet moet vloeken. Ik kan wel vloeken, omdat ik dat in andere contexten normaal vind, maar ik kies er toch voor om het niet te doen. Ik probeer daarmee hun definitie van normaal te respecteren, omdat ik weet dat mijn opa en oma mij ook respecteren. Dit soort situaties leveren dan ook geen problemen op. Een situatie wordt pas problematisch, wanneer er geen wederzijds respect is.
Dat betekent echter niet dat je altijd volgens de definitie van anderen moet leven. Je hoeft je absoluut niet aan te passen aan de standaarden van anderen. Maar je moet ze wel erkennen en respecteren. En helaas moet je je realiseren dat je een risico loopt als je niet aan die standaarden voldoet, omdat niet iedereen in deze wereld altijd respect heeft voor anderen. Zolang je je eigen normaal kent, én die van een ander kan respecteren, zit je op de goede weg.
Dit artikel is gepubliceerd op Filosofie.nl, Filosofie Magazine, en is geschreven naar aanloop van het Waanzin Festival 2019.
https://www.filosofie.nl/nl/artikel/51302/jonge-denkers-bedenk-je-eigen-normaal-maar-respecteer-altijd-de-ander.html