Paul Zevenbergen, mei 2020
Het hele leven kwam tot stilstand op 23 maart. Nederland ging in een ‘intelligente lockdown’, zoals premier Mark Rutte het verwoordde. Geen kapper bezoek meer, restaurants werden gesloten, en evenementen werden afgelast. Het waren en zijn warrige tijden. Veel mensen staan nu machteloos. Hoe moet je omgaan met een pandemie? Het is een vraag die lastig blijft.
Politici leken aan het begin van de uitbraak weinig idee te hebben hoe ze moesten om gaan met deze crisis. Voormalig minister Bruins zei op 24 januari tijdens een zitting dat Nederland goed voorbereid was op een uitbraak van SARS-Cov-2. President Trump wisselt ook nog van gedachtes. Is het virus nou wel of niet echt? Moeten de VS wel of niet op lockdown? Maar gelukkig hebben de politici nog adviseurs. Rutte praat wekelijks met het OMT en het RIVM over de stand van zaken. Hoe zit het met de gewone mensen, zij die niet een land hoeven te besturen? Wat moet je doen als je niet meer kan werken? Wat te doen wanneer een familielid COVID-19 heeft? Om die vraag te kunnen beantwoorden is een tijdreis nodig – een reisje van zo’n 2000 jaar. Terug naar de Stoa
De stroming ontstond in het oude Griekenland en werd erg populair tijdens het Romeinse keizerrijk. Bekende Romeinen zoals Marcus Aurelius en Seneca hebben grote bijdragen geleverd aan het stoïcijnse gedachtegoed. Bij de term Stoa of stoïcijns zullen veel mensen al snel denken aan norse en apathische mensen. Die mensen met duizenden overpijzingen die geen genot toe laten in hun leven, zoals Erasmus de stoïcijnen beschreef in de Lof der Zotheid. Dit echter, doet de filosofische stroming geen recht.
De kern van de Stoa draait om het onderscheid tussen wat wel en niet in jouw macht ligt. Zo zijn er zaken waarop men geen invloed heeft. Een voorbeeld van zo’n zaak is de coronacrisis. Het virus is al een tijd in Nederland. Wij kunnen niks doen tegen beslissingen van Trump of de klant in de winkel die geen 1,5 meter afstand houdt. Maar tegelijkertijd zal racisme tegenover Chinezen er niet voor zorgen dat het virus weggaat; zal zendmasten in brand steken er niet voor zorgen dat het virus weggaat; en zullen massaal toiletpapier inkopen of zeuren omdat je nu een karretje mee moet nemen de winkel in er niet voor zorgen dat het virus weggaat. Deze dingen leiden je alleen maar af van wat je wel kan doen.
Waar men wel controle over heeft zijn hun acties en gedachtes. Iets dat goed past in deze crisis. In deze tijd is het belangrijk om rationeel te blijven kijken. Dit is iets dat het RIVM ook al adviseert. Het is belangrijk om kalm te blijven en te handelen in overstemming met logica en niet gevoelens. Vaak en lang je handen wassen, thuisblijven bij gezondheidsklachten en sociaal boodschappen doen. “We hebben alleen invloed over onze eigen acties; we kunnen niet beïnvloeden hoe anderen zich gedragen.” Een andere tip die de stoïcijnen zullen geven in deze warrige tijd is om een gemeenschapswezen te zijn. Meedoen aan een buurtinitiatief om toch Koningsdag te vieren of om te checken bij de buren of alles goed gaat. Hier hebben we controle over. “We zijn geboren om samen te werken, zoals handen, ogen en voeten.”
Voor de Stoa zijn ook de deugden van wijsheid, moed, discipline en rechtvaardigheid erg belangrijk. Deze deugden vormen volgens hen de basis van een goed leven. Ook in deze warrige crisis kunnen deze deugden een goede basis vormen. Wijsheid om te weten waar je wel en niet invloed over hebt. Moed om anderen te helpen en duidelijk de 1,5 meter grens bij anderen aan te geven. Discipline om toch weer elke ochtend klaar te zitten voor die Zoom meeting en rechtvaardigheid door ook je medemens eerlijk en juist te behandelen. Kortom, volgens de stoïcijnen moeten we niet in paniek raken. En laat dat dan ook zijn wat de experts van het RIVM ons aanraden. Realiseer wat je kan doen, accepteer wat je niet kan doen. Probeer samen te werken. Alleen samen krijgen we corona onder controle.